Cùng với sự tăng trưởng kinh tế của địa phương trong những năm gần đây, nhận thức về công tác bảo tồn thiên nhiên cũng được nâng lên vì thế các hoạt động về bảo tồn thiên nhiên đã được các nhà quản lý địa phương chú trọng nhiều hơn. Tuy nhiên, áp lực do con người gây ra bất lợi cho tài nguyên này vẫn còn xảy ra dưới nhiều hình thức và nhiều cấp độ khác nhau. Việc khai thác, vận chuyển, buôn bán, chế biến lâm sản trái phép ở các xã thuộc vùng đệm của KBT là một trong những điểm nóng về vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng. Không ít người dân ở đây đã quen với tập quán khai thác lâm sản trái phép để làm kế sinh nhai.

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực cố gắng như các Kiểm lâm viên đã được phân công về phụ trách địa bàn, nhưng lực lượng Kiểm lâm hiện tại ở cơ sở vẫn còn thiếu, không đủ để quản lý và bảo vệ diện tích rừng rộng lớn và địa hình phức tạp trên địa bàn các xã này.

Vì vậy, để tìm kiếm một giải pháp hữu hiệu để giữ rừng bền vững và lâu dài là phải dựa vào cộng đồng dân cư địa phương. Vấn đề đặt ra là phải tổ chức như thế nào để huy động được người dân địa phương tham gia vào công tác QLBVR một cách có tổ chức, có hiệu quả trên cơ sở chia sẽ trách nhiệm và quyền lợi giữa cơ quan quản lý với người dân để công tác QLBVR hướng tới sự bền vững, cùng có lợi.

Từ thực tế trên, cần xây dựng mạng lưới tuần tra bảo vệ rừng do cộng đồng thực hiện tại các xã thuộc vùng đệm KBT, VQG nhằm quản lý tài nguyên rừng bằng phương thức hợp tác với người dân địa phương, với sự hỗ trợ của các cơ quan liên quan để ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật Lâm nghiệp nhằm bảo vệ tài nguyên rừng ở đây là một yêu cầu khách quan, cần thiết cho công tác QLBVR.

Mô hình tổ tuần tra cộng đồng đã được thực hiện ở 1 số xã vùng đệm khu BTTN Phong Điền, tỉnh TT Huế (Do tổ chức Mac Arthur tài trợ) và ở 1 số huyện của tỉnh Quảng Nam (trong khuôn khổ dự án MOSAIC) mang lại những kết quả đáng kể.

Tham gia trao đổi kinh nghiệm lần này về phía tỉnh Thừa Thiên Huế gồm có: Phòng BTTN (Chi cục Kiểm lâm TT Huế),ông Đặng Vũ Trụ (GĐ) và chuyên viên KBTTN Phong Điền, Trạm Kiểm lâm Phong Mỹ, các Tổ Tuần tra cộng đồng xã Phong Mỹ… Đoàn VQG Phong Nha Kẻ Bàng gồm có: Ông Đinh Huy Trí (PGĐ), đại diện Hạt Kiểm lâm VQG và các Trạm Kiểm lâm trực thuộc, Dự án Bảo tồn Phong Nha – Kẻ Bàng (Hợp phần Kfw), Trung tâm CIRD và các xã vùng đệm VQG…

Mục đích của chuyến thăm quan, trao đổi kinh nghiệm lần này của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng là nhằm rút kinh nghiệm, kế thừa và cải tiến những kết quả của KBT Phong Điền để tăng cường cải thiện thực thi pháp luật thông qua thành lập các tổ bảo tồn thôn bản và xây dựng năng lực, và giám sát các cho các tổ Tổ bảo tồn thôn bản (VCGs) trong các khu rừng thuộc VQG Phong Nha – Kẻ Bàng cũng như những diện tích thuộc vùng đệm của VQG.

Công tác quản lý và bảo vệ rừng dựa vào cộng đồng với hình thức của tổ VCGs, như là một phần của việc cải thiện việc thực thi pháp luật về bảo tồn đa dạng sinh học trong và xung quanh Vườn quốc gia sẽ được phát triển thông qua hợp tác với các cộng đồng địa phương và đặc biệt thông qua thành lập VCGs. Tổ bảo tồn thôn bản (VCG) là một giải pháp cơ chế tốt đạt được mối liên hệ mang tính thể chế giữa bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ rừng và quản lý. Việc thành lập mới các VCG cho phép hình thành một hệ thống tuần tra phối hợp giữa người dân địa phương. Cụ thể là các tổ VCG có thể tham gia với vai trò giám sát bên ngoài hiệu quả đầu tư cho công tác thực thi pháp luật tại VQG.

Nhân dịp này đoàn cũng đã thăm quan nhà Truyền thông cộng đồng Phong Mỹ và kết thúc chuyến thăm quan đoàn đã đánh giá cao sự nhiệt tình chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của KBTTN Phong Điền và các tổ tuần tra cộng đồng ở Phong Mỹ, cũng như rút ra bài học từ những hạn chế để có thể xây dựng cơ chế quản lý, cơ chế tài chính bền vững để duy trì các tổ này một cách lâu dài và hoạt động hiệu quả hơn.